Theo VnExpress, giá trị sản xuất nông nghiệp bình quân mỗi người ở Việt Nam hiện dưới 1.000 USD, trong khi ở Hàn Quốc con số này là khoảng 24.000 USD – tức Việt Nam kém Hàn Quốc tới 24 lần. Sự chênh lệch khổng lồ này phản ánh rõ ràng bức tranh phát triển nông nghiệp giữa hai quốc gia: một bên là nền nông nghiệp công nghệ lạc hậu, manh mún; một bên là nông nghiệp công nghiệp, năng suất cao, liên kết chặt chuỗi sản xuất – chế biến – thị trường.
Khoảng cách này không chỉ là con số, mà là thước đo tính hiệu quả, giá trị gia tăng, năng suất lao động và chất lượng sản phẩm giữa nông nghiệp Việt Nam và Hàn Quốc.
Nguyên nhân: khoa học công nghệ & cơ chế thực tiễn còn yếu
Một trong những lý do trọng yếu được nêu ra trong bài viết nguồn là do khoa học công nghệ chưa “chạm” được vào thực tế sản xuất tại Việt Nam. Nhiều kết quả nghiên cứu vẫn nằm trên giấy, chưa được áp dụng rộng rãi tới nông dân – dẫn tới năng suất và giá trị gia tăng thấp.
Cơ chế liên kết giữa viện, trường, doanh nghiệp và nông dân còn lỏng lẻo – khiến công nghệ dù có phát triển nhưng không lan tỏa, không hình thành chuỗi giá trị. Một nông dân phản ánh rằng: nhiều khi muốn bán hàng online nhưng vùng cao sóng mạng yếu, hạ tầng thương mại điện tử chưa phát triển, chi phí hợp tác xã, logistics đội lên khiến giá nông sản khó cạnh tranh.
Thêm vào đó, Việt Nam vẫn chủ yếu xuất khẩu nông sản thô hoặc sơ chế – ít tập trung vào khâu chế biến giá trị cao, đóng gói, truy xuất nguồn gốc, thương hiệu. Theo phân tích của các chuyên gia, sự phụ thuộc vào xuất khẩu thô làm cho giá trị mỗi đơn vị nông sản thấp, lợi nhuận cho nông dân và doanh nghiệp hạn chế.
Hậu quả: năng lực cạnh tranh quốc tế & đời sống nông dân
Khoảng cách về giá trị gia tăng khiến nông nghiệp Việt Nam khó cạnh tranh với nông nghiệp các quốc gia phát triển như Hàn Quốc – dù Việt Nam có lợi thế về đất đai, khí hậu, lao động.
Nông dân chịu áp lực về thu nhập. Khi giá trị tạo ra thấp, lợi nhuận teo tóp, nông dân dễ rơi vào cảnh “được mùa, mất giá”, hoặc phải tăng diện tích sản xuất, lao động nhiều hơn mà thu nhập không tương xứng. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến an sinh xã hội, phát triển nông thôn, giảm động lực trẻ lựa chọn gắn bó với nông nghiệp.
Với ngành nông nghiệp nói chung, việc thiếu liên kết chuỗi, thiếu công nghệ, thiếu thương hiệu – khiến giá trị xuất khẩu bị dồn vào khối lượng thay vì chất lượng. Khi giá nông sản thô giảm hoặc thị trường biến động, nền nông nghiệp dễ bị tổn thương nghiêm trọng.
Cơ hội & giải pháp nâng cao giá trị nông nghiệp Việt Nam
Để thu hẹp khoảng cách với Hàn Quốc, Việt Nam cần triển khai một loạt biện pháp mang tính hệ thống.
Cần đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ – từ nghiên cứu, thử nghiệm tới thực tiễn sản xuất, chế biến. Việc sửa đổi luật liên quan đến khoa học – công nghệ, cải thiện cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp và hợp tác xã đầu tư công nghệ là bước cần thiết. Theo nguồn, “voucher công nghệ” sẽ được thí điểm để nông dân dễ tiếp cận giải pháp mới trước khi đầu tư lâu dài.
Cần phát triển chuỗi giá trị đầy đủ: từ canh tác, chế biến, đóng gói, truy xuất nguồn gốc, xây dựng thương hiệu nông sản Việt – hướng tới sản phẩm chất lượng cao, giá trị gia tăng lớn, phù hợp tiêu chuẩn quốc tế. Đây là cách để gia tăng giá trị nông sản, nâng cao thu nhập cho nông dân, doanh nghiệp, đồng thời giúp nông nghiệp Việt Nam cạnh tranh quốc tế.
Đồng thời, cần phát triển hạ tầng, logistics, thương mại điện tử, hỗ trợ nông dân ở vùng sâu, vùng cao tiếp cận thị trường toàn cầu – tránh phụ thuộc xuất khẩu thô. Việc hỗ trợ kết nối viện -trường – nhà nước – doanh nghiệp với nông dân, xây dựng mô hình hợp tác xã hiện đại cũng rất quan trọng.
Cuối cùng, cần thay đổi tư duy: từ nông nghiệp thuần túy sang nông nghiệp hiện đại – coi nông nghiệp là ngành sản xuất có giá trị gia tăng cao, là một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Với điều kiện phù hợp, Việt Nam hoàn toàn có thể nâng giá trị nông nghiệp, thu hẹp khoảng cách với Hàn Quốc.
Kết luận
Khoảng cách 24 lần về giá trị nông nghiệp giữa Việt Nam và Hàn Quốc – như số liệu của VnExpress – là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ về thực trạng phát triển nông nghiệp Việt. Nếu chỉ giữ cách làm truyền thống, phụ thuộc vào xuất khẩu thô, manh mún, Việt Nam khó bứt phá.
Nhưng đây cũng là cơ hội nếu chúng ta quyết tâm: bằng khoa học công nghệ, gắn kết chuỗi giá trị, phát triển thương hiệu, cải thiện hạ tầng và thị trường – nông nghiệp Việt Nam có thể vươn lên, không chỉ tạo giá trị cao hơn, mà còn đủ sức cạnh tranh quốc tế, nâng cao đời sống nông dân và đóng góp bền vững cho nền kinh tế.
