Trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ để thích nghi với xu thế phát triển bền vững, Việt Nam đang đứng trước một “cơ hội vàng” để thu hút dòng vốn quốc tế phục vụ mục tiêu tăng trưởng xanh, hài hòa giữa kinh tế và môi trường. Đây không chỉ là thời điểm thuận lợi mà còn là thời khắc mang tính chiến lược, quyết định vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu đang tái cấu trúc.
Bối cảnh toàn cầu tạo đòn bẩy cho Việt Nam
Thế giới đang chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ của dòng vốn đầu tư, đặc biệt là dòng vốn “xanh” và vốn phục vụ mục tiêu phát triển bền vững. Các tập đoàn đa quốc gia ngày càng quan tâm hơn đến việc đầu tư vào những quốc gia có cam kết rõ ràng về bảo vệ môi trường, giảm phát thải và phát triển năng lượng tái tạo. Trong bối cảnh đó, Việt Nam nổi lên như một điểm đến tiềm năng nhờ vào vị trí chiến lược, nguồn nhân lực dồi dào, ổn định chính trị và đặc biệt là những cam kết mạnh mẽ về trung hòa carbon vào năm 2050 tại COP26.
Sự gia tăng của các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, EVFTA hay RCEP cũng đang mở rộng cánh cửa cho dòng vốn nước ngoài đổ vào Việt Nam. Những hiệp định này không chỉ giúp hàng hóa Việt Nam tiếp cận thị trường lớn với thuế suất ưu đãi, mà còn tạo điều kiện để doanh nghiệp trong nước nâng cao tiêu chuẩn sản xuất, hướng đến phát triển bền vững.
Việt Nam đang làm gì để nắm bắt cơ hội?
Chính phủ Việt Nam đã và đang triển khai hàng loạt chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư trong lĩnh vực xanh, bền vững. Trong đó, nổi bật là việc xây dựng khung pháp lý liên quan đến tài chính xanh, phát hành trái phiếu xanh, hỗ trợ đầu tư vào năng lượng tái tạo, giao thông thông minh và nền kinh tế tuần hoàn.
Việt Nam cũng đang tích cực hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng nhằm thu hút các nhà đầu tư nước ngoài. Từ việc nâng cấp hệ thống cảng biển, đường cao tốc cho đến việc phát triển các khu công nghiệp sinh thái – tất cả đều hướng tới một mục tiêu chung: tạo ra môi trường đầu tư thuận lợi, minh bạch và bền vững.
Ngoài ra, việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý đầu tư, minh bạch hóa thông tin, đơn giản hóa thủ tục hành chính cũng là những yếu tố then chốt giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư quốc tế.
Tín hiệu tích cực từ cộng đồng doanh nghiệp
Không chỉ có chính phủ, nhiều doanh nghiệp lớn tại Việt Nam cũng đã bắt đầu chuyển mình mạnh mẽ để đáp ứng yêu cầu về phát triển bền vững. Các tập đoàn như VinGroup, T&T Group, BCG Energy… đều đang đầu tư mạnh vào năng lượng sạch, giao thông xanh, bất động sản bền vững và các mô hình sản xuất ít phát thải.
Điều này cho thấy, nhận thức và hành động của khối doanh nghiệp trong nước đã có sự chuyển biến rõ rệt. Việc tích hợp các yếu tố ESG (môi trường, xã hội và quản trị) vào chiến lược kinh doanh đang dần trở thành tiêu chuẩn mới, góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh và thu hút vốn đầu tư dài hạn.
Bên cạnh đó, các quỹ đầu tư lớn như IFC, ADB hay các quỹ tài chính quốc tế khác cũng đang tích cực tìm kiếm cơ hội hợp tác tại Việt Nam. Mối quan tâm đặc biệt đến các dự án xanh, có tác động xã hội tích cực là tín hiệu cho thấy Việt Nam đang đi đúng hướng trong việc xây dựng nền kinh tế xanh và bền vững.
Những thách thức cần vượt qua
Dù có nhiều lợi thế và tiềm năng, song Việt Nam vẫn đang đối mặt với không ít rào cản trên con đường thu hút vốn phát triển bền vững. Trong đó, điểm nghẽn lớn nhất nằm ở khung pháp lý chưa hoàn chỉnh, thiếu nhất quán giữa các ngành và cấp quản lý. Các cơ chế ưu đãi cho nhà đầu tư vào lĩnh vực xanh vẫn còn hạn chế, chưa đủ sức hấp dẫn để tạo ra làn sóng đầu tư mạnh mẽ.
Ngoài ra, năng lực hấp thụ vốn của doanh nghiệp Việt cũng còn hạn chế. Nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa đủ hiểu biết, thiếu công cụ tài chính cá nhân và chưa được tiếp cận với các nguồn vốn ưu đãi để phát triển theo hướng bền vững. Cùng với đó, chất lượng nhân lực phục vụ cho các ngành kinh tế xanh vẫn còn là bài toán cần lời giải dài hạn.
Hành động quyết liệt để nắm bắt thời cơ
Để biến “cơ hội vàng” thành hiện thực, Việt Nam cần tiếp tục thúc đẩy cải cách thể chế, hoàn thiện khung pháp lý về tài chính bền vững, xây dựng các chuẩn mực ESG phù hợp với thực tiễn trong nước nhưng vẫn đảm bảo tiệm cận với thông lệ quốc tế.
Đồng thời, cần tăng cường hợp tác công – tư để huy động nguồn lực cho các dự án xanh, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, hạ tầng xanh và công nghệ cao. Việc phát triển thị trường trái phiếu xanh, tín dụng xanh, quỹ đầu tư bền vững cũng là những giải pháp quan trọng giúp dòng vốn được định hướng vào đúng nơi cần thiết.
Việt Nam cũng cần đẩy mạnh đào tạo nhân lực, nâng cao năng lực cho các doanh nghiệp trong nước để họ có thể hấp thụ tốt hơn nguồn vốn quốc tế, đặc biệt là vốn đầu tư dài hạn phục vụ các mục tiêu phát triển bền vững.
Việt Nam trước ‘cơ hội vàng’ hút vốn phát triển bền vững
Thế giới đang thay đổi nhanh chóng và Việt Nam không đứng ngoài cuộc. Việc tận dụng hiệu quả cơ hội vàng để hút vốn phát triển bền vững sẽ không chỉ giúp Việt Nam đạt được tăng trưởng kinh tế, mà còn tạo ra những giá trị lâu dài về môi trường, xã hội và chất lượng sống cho người dân.
Tuy con đường phía trước còn nhiều thách thức, nhưng với quyết tâm chính trị, sự chủ động của doanh nghiệp và cộng đồng quốc tế đồng hành, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu về quốc gia phát triển bền vững trong khu vực và trên thế giới.
