Vào tháng 9 năm 2020, ngay cả lúc dịch bệnh đang lan rộng, tôi vẫn màu đỏ lộc may mang một cuộc hứa hẹn với bảo tồn Branly (Musée du quai Branly – Jacques Chirac) ở Paris để được tận mắt chiêm ngưỡng chiếc đầu sư tử được sưu tầm vào cuối thập kỷ. 1920 tại Hà Nội.
Nhìn và chạm vào mặt hàng chơi sắp 100 năm tuổi, lòng tôi trào dâng biết bao cảm xúc.
Đầu sư tử này do những chuyên gia Viện Viễn Đông chưng Cổ mang về, mang những nét tạo hình rất đặc trưng của khu vực miền bắc việt nam giới nam giới, tiêu biểu là cặp lông mày của sư tử được tạo bởi vì nhị con cá chép vàng và đuôi. cong lên. Bề mặt sư tử được trang trí bởi những hình đan chéo cánh cánh nhau và nét chỉ may vá của ngành công nghiệp ngựa.
Tương tự như những nước trong khu vực, múa lân ở việt nam giới nam giới cũng mang ý nghĩa xua đuổi tà ma, mang lại màu đỏ lộc may cho gia chủ. Ở việt nam giới nam giới, điệu múa với đầu sư tử khổng lồ cũng chính là một đặc sản vào dịp Tết Trung thu.
Qua nghiên cứu những tư liệu, sách báo về ảnh đầu thế kỷ XX, tôi nhận thấy đầu sư tử ở Hà Nội mang những đặc điểm nhận dạng riêng biệt.
Đầu sư tử được họa tiết thiết kế bên trên sườn mây, những khớp được đan và gia cố bởi me tạo ra sự bền vững và kiên cố, kết cấu hình cầu để vừa khít bên trên đầu người trình diễn. phía bên ngoài phủ nhiều lớp giấy dó rồi tô màu sắc lên bên trên trang trí những hình hoa lá, bướm bởi giấy dó mạ vàng.
Được cung cấp bởi vật liệu tự nhiên, nhẹ nhưng bền, người trình diễn ko bị mỏi lúc mang vật nặng mang đường kính 80cm bên trên đầu. Sau gáy là một chiếc sừng vươn ra phần bên trước, khá cong và tròn ở đầu, nhị tai thấp hơn ở nhị bên, sau gáy mang dải vải đỏ, mỗi lúc múa, nó lên xuống như khá thở của Trái đất.
Nhìn vào những mặt hàng chơi cũ trong ngày Tết Trung thu, tôi nhận thấy hình ảnh cá chép xuất hiện khá phổ quát: cá chép trông trăng, đôi cá chép hóa rồng, cá chép hóa rồng. Trong tín ngưỡng dân gian, hình ảnh cá chép luôn luôn mang lại màu đỏ lộc may, dư dả vì chữ Ngư đồng âm với chữ Du.
Hình ảnh đàn cá tung tăng bơi lội còn thể hiện sự tiện lợi, trôi chảy trong công việc và lúc hội đủ những yếu tố, cá chép hoàn toàn mang thể vượt qua con nước to để hóa rồng, công thành danh toại.
Vì vậy, hình ảnh cá chép vàng xuất hiện ko giống nhau như lông mày bên trên đầu sư tử phải chứa đựng những mang nhu yếu chu đáo của thân phụ mẹ dành riêng cho con chiếc. Vì vậy, lúc thực hiện một thử nghiệm tái tạo đầu sư tử, tôi muốn tập trung vào cá chép – lông mày của sư tử.
Cá chép vàng còn hỗ trợ gợi lại sự tích “Cá chép vượt vũ môn hóa rồng”. Con cá chép phổ quát, trải qua thử thách và gian truân, đã biến đổi thành một con rồng uy nghi và bùng cháy. Cá chép hóa rồng phun nước làm cho đất đai phì nhiêu, xanh tươi, mang lại sự sống cho muôn loài – cũng chính là ý nghĩa cơ người chơi dạng của tục khởi đầu Tết Trung thu ở việt nam giới nam giới như nhà nghiên cứu Nguyễn Văn Huyên đã đề cập.
Theo những tài liệu mang được từ văn người chơi dạng và lời kể của nghệ nhân, đầu sư tử được họa tiết thiết kế bởi mây và sử dụng kỹ thuật đan chéo cánh cánh để buộc. Mây tậu về phơi khô, ngâm nước để tránh mối mọt.
Việc định hình khuôn hình mất quá nhiều thời kì: trước tiên là mồm và trán để làm xương sườn, sau đó là mũi và mắt, nhị “con đỉa” bên dưới mắt, sau đó là lông mày cá chép, sừng và gai.
lúc sườn đã hoàn thành, đã tới lúc người chơi dán nhiều lớp giấy để gia cố và làm nền cho việc tô màu sắc. Lớp giấy trong cùng, cũng chính là lớp giấy dày nhất, từng là báo cũ; những lớp sau sử dụng giấy gia, 2-3 lớp, kết dính bởi bột gạo.
Sau lúc quấn giấy bên phía trong và phía bên ngoài, đầu sư tử sẽ được để khô tự nhiên rồi tiếp tục phủ thêm một lớp giấy kraft nữa trước lúc dán lớp giấy trắng ngoài cùng để làm nền vẽ hoa văn và tô màu sắc. sườn to nhưng khá nhẹ, một đứa trẻ 11 tuổi hoàn toàn mang thể nhấc lên và chơi một cách giản dị và đơn thuần.
Công đoạn sau cuối của đầu sư tử là trang trí hoa văn. Sau lúc giấy trắng đã khô, những thành phần cơ người chơi dạng như mắt, lông, bông gòn … được nhất thiết bên trên đầu sư tử.
những nhà xây ngừng của dự án việt nam giới Sắc Paint đã giúp tôi vận dụng những hình tiết mây, sóng và hoa sen trong tranh Hàng Trống lên đầu sư tử để thử nghiệm: trước tiên là vẽ bởi bút chì, sau đó tô màu sắc, sau đó hoàn toàn mang thể cắt dán những trang trí bên trên đầu sư tử thay vì đang vẽ.
Trong quy trình trùng tu, tôi tìm tới những người thợ từng làm đầu sư tử ở Hà Nội. thực rủi ro, nhiều người ko còn tuân theo cách cũ nữa; bọn họ buộc phải chạy theo thị trường, làm đầu sư tử mạ vàng để bán và đồ trang trí bởi nhựa nhiều màu sắc sắc. lúc được yêu cầu làm lại cách làm đầu sư tử cũ, hồ hết đều đắn đo vì tốn thời kì và tốn kém.
Cũng may là vẫn mang một nghệ nhân sẵn lòng giúp sức, làm cho vui lúc nhớ lại nghề xưa, bởi vì với độ tinh xảo của chiếc đầu đan bởi tay này, việc thương nghiệp hóa nó còn khó hơn rất nhiều. chiếc đầu sư tử nhưng mà nghệ nhân này làm trước đây mang những nét cơ người chơi dạng giống với tạo tác của Pháp, nhưng hình dáng vẻ vẻ mang chút ko giống nhau về tỷ trọng những cụ thể.
Nhìn những tấm hình, hiện vật cũ còn lại trong viện bảo tồn ở Pháp về đồ chơi Tết Trung thu xưa, tôi ko khỏi ngạc nhiên về sự khôn khéo và sáng tạo của những nghệ nhân năm xưa. mỗi khía cạnh từ tạo hình tới sắc thái đều mang hồn dân tộc, rất việt nam giới nam giới và cũng tương đối dễ nhận mặt đối với đồ chơi của những nước đồng thanh.
Thử nghiệm với việc phục chế đầu sư tử bởi lông mày cá chép này, tôi ước một ngày nào đó sẽ thấy những mặt hàng chơi mang đậm hồn việt nam giới xuất hiện bên trên tay trẻ em mỗi lúc trăng lên.
KEVIN Vương
